Mesalazyna jako nowy środek terapeutyczny w leczeniu zapalenia przyzębia poprzez regulację mikrobioty przyzębia i hamowanie Porphyromonas gingivalis

W ostatnich badaniach naukowych zwrócono uwagę na związek między zapaleniem przyzębia a chorobą zapalną jelit (IBD). Obie te choroby są przewlekłymi stanami zapalnymi, które dzielą wspólne mechanizmy patogenetyczne. Badanie to dostarcza nowych, istotnych informacji na temat mesalazyny, kluczowego środka stosowanego w leczeniu IBD, i jej potencjalnego zastosowania w terapii zapalenia przyzębia.

Wprowadzenie do problematyki zapalenia przyzębia i choroby zapalnej jelit

Zapalenie przyzębia jest globalnym problemem zdrowia publicznego, będąc jedną z głównych przyczyn utraty zębów, a także związanym z różnymi chorobami ogólnoustrojowymi, w tym z IBD. Badania epidemiologiczne wykazały, że istnieje związek między zapaleniem przyzębia a zwiększonym ryzykiem IBD, co może wpływać na zdrowie przyzębia. Mechanizmy patogenetyczne, takie jak nierównowaga mikrobioty i odpowiedź immunologiczna, mogą prowadzić do wzajemnego promowania się obu chorób. Obecne metody leczenia zapalenia przyzębia polegają głównie na interwencji mechanicznej, jednak ze względu na złożoną anatomię zębów, potrzebne są dodatkowe terapie farmakologiczne.

Mesalazyna: właściwości i zastosowanie

Mesalazyna (MSZ) jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, stosowanym jako pierwszy wybór w leczeniu IBD. Oprócz działania przeciwzapalnego, wykazuje także właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Badania wykazały, że MSZ może wpływać na regulację mikrobioty jelitowej, co sugeruje, że może mieć również korzystny wpływ na mikrobiotę jamy ustnej.

Wyniki badania dotyczącego działania mesalazyny na Porphyromonas gingivalis

Inhibicja wzrostu Porphyromonas gingivalis

W badaniach in vitro wykazano, że MSZ w stężeniach od 0,5 do 2 mg/mL znacząco hamował wzrost P. gingivalis przez 72 godziny. Analiza cytometrii przepływowej ujawniła znaczne zmniejszenie liczby żywych komórek po leczeniu MSZ. Obserwacje morfologiczne wykazały, że MSZ powodował deformacje i uszkodzenia powierzchni komórek P. gingivalis, co prowadziło do utraty integralności błony komórkowej.

Wpływ na biofilm P. gingivalis

Mesalazyna nie tylko hamowała tworzenie biofilmów przez P. gingivalis, ale także skutecznie niszczyła już istniejące biofilmy. Stosując barwienie kryształowym fioletem, zaobserwowano zmniejszenie biomasy biofilmów po zastosowaniu MSZ. Dodatkowo, zastosowanie mikroskopii konfokalnej ujawniło, że po 48 godzinach leczenia MSZ, procent żywych komórek w biofilmach znacząco się zmniejszył.

Zmiany w strukturze komórek P. gingivalis

Badania mikroskopowe ujawniły, że MSZ prowadził do znacznych zmian morfologicznych w komórkach P. gingivalis. Po 48 godzinach leczenia w stężeniu 1 mg/mL, komórki te stały się nieregularne, a ich średnica zmniejszyła się, co wskazuje na degradację struktury komórkowej.

Działanie terapeutyczne mesalazyny w modelu zapalenia przyzębia

Model zwierzęcy zapalenia przyzębia

W badaniach in vivo stworzono model zapalenia przyzębia u szczurów, w którym MSZ wykazał działanie terapeutyczne. Analiza mikro-CT po 2 tygodniach leczenia wykazała, że MSZ znacząco hamował resorpcję kości oraz łagodził stan zapalny tkanek przyzębia. Wyniki te potwierdzają skuteczność MSZ w kontrolowaniu zapalenia przyzębia.

Zmiany w mikrobiocie przyzębia

Analiza składu mikrobioty przyzębia po leczeniu MSZ wykazała, że liczba patogenów, takich jak P. gingivalis i Fusobacterium nucleatum, znacznie się zmniejszyła. Badania sekwencjonowania 16S rRNA ujawniły różnice w składzie mikrobioty między grupami kontrolnymi a leczonymi, co sugeruje, że MSZ może przywracać równowagę mikrobiologiczną w tkankach przyzębia.

Podsumowanie i wnioski

Badania te sugerują, że mesalazyna może być nowym, skutecznym środkiem terapeutycznym w leczeniu zapalenia przyzębia, działając poprzez regulację mikrobioty przyzębia oraz hamowanie działania patogenów takich jak Porphyromonas gingivalis. To odkrycie nie tylko poszerza zastosowanie mesalazyny, ale także otwiera nowe możliwości w terapii zapalenia przyzębia, a także ukazuje związek między zapaleniem przyzębia a chorobą zapalną jelit. Jednakże, aby potwierdzić te wyniki, konieczne są dalsze badania kliniczne.

Bibliografia

Wang Yuqi, Ma Jun, Wang Haoyu, Yi Jingzheng, Bai Yuxin, Hu Min and Yan Jiaqing. Mesalazine: a novel therapeutic agent for periodontitis via regulation of periodontal microbiota and inhibiting Porphyromonas gingivalis. Frontiers in Microbiology 2025, 16(), 39-61. DOI: https://doi.org/10.3389/fmicb.2025.1531258.